Haziran 1878
Rodop Pomak direnişinin Lofça, Servi, Plevne, Tırnova ile Batı Trakya'ya yayılması Pomak ordusunun savaşçı yapısı ve Osmanlı sınırlarını tehdit etmesi. Osmanlı içinde bir tehdit oluşturmaya başlamış ve Osmanlının Berlin Antlaşmasına giden yolu açmıştır.
Osmanlı-Bulgar; Hükümetleri arasında yapilan 5 Nisan 1886 Sureti Tesviye Antlaşması,Balkanlardaki siyasi Rolü nedir. ?
Yunanistan'dan sonra Batı Trakya'ya göz diken ikinci bir devletin tarih sahnesine çıkışı olmuştur. Batı Trakyanın bir bölümü Osmanlıya geçince Pomak direniş Ordusunun saldırılarını büyük ölçüde azaltması, ancak Doğu Rumeli Vilayeti içinde kalan Kırcali ve Ropçoz bölgelerinde mücadelenin sürdürülmesine ve savaşa devam etme kararı almasıdır; 8 yıl Pomak direniş Ordusunun saldırıları artarak sürmüş ve Pomak halkının süren bu mücadelesi sonunda, 1886'da yapılan bir anlaşma ile Arda Nehri Kuzeyinde 300 köyün daha Pomak devletinin topraklarına katılmasının sağlanması gerçekleşmiştir.
Bulgaristan Prensliğinin kurulması; böylece Osmanlınında işine gelmiş ve rus tehtidini oyalamak, bir anlamda taktik olarak zaman kazanmak olmuştur.. Bu durumda Osmanlının siyasi yapısına, o günkü koşullara uygun bir politika Yürütmüş Pomak ordusunun istediği , silah ,cephane , sıhhi yardım ve lojitik desteği reddetmiş , göndermemiştir.
5 Nisan 1886 Sureti Tesviye Antlaşması, Osmanlı-Bulgar; Hükümetleri arasında yapılmış Osmanlı ve bulgar Kuvvetlerinin birlikte hareket ederek Pomak direniş ordusunun dağıtılmasına ve yok edilmesine karar verilen bir anlaşma olmuştur. Bu anlaşma şartlarına göre : Pomak Devleti ve Pomak direniş Ordusunun dağıtılması Doğu Rumeli Vilayeti'nin Bulgaristan'a verilmesi Arda nehri kuzeyinde Rodop ve Kırcali bölgelerinde 300 köyün Pomak direniş ordusununun elinden alınarak Osmanlı topraklarına katılması; amaçları gerçekleştirilmiştir.
1912-191 3
Balkan Savaşı·Bulgaristan, Yunanistan, Sırbistan ve Karadağ'ın genişleme amacıyla; Osmanlı devletinin Avrupa'daki topraklarına, Ekim 1912'de saldırmaya başlaması. 40 günde Makedonya ve Arnavutluk'un, 23 günde Edirne hariç Doğu Trakya'nın, 11 günde de Batı Trakya'nın elden çıkması Yanlış bir Politika izleyen osmanlının Bulgaristan ile bir olup Pomak devletinı ve Pomak ordusunu yoke tmesi Balkanlarda Güçlü bir Tampon dindaş ordusu olmamasına yol açmış ve osmanlı için bu da sonun başlangıcı olmuştur. Osmanlı Pomakları Bulgarlar ile bir olup yok etmesinin , dağıtmasının çok pahalıya patlıyacağını , Rusları oyalamak için kendi dindaşlarını bitirmesinin bedelini çok ağır ödeyeceklerini anlamış büyük bir hata , çok yanlış bir politika uyguladıklarının farkına varmış ve sınırlarını Pomak göçmenlere kısmen açmıştır.
Zaten 18 Ekim 1912
Bulgaristan'ın Osmanlı Devletine savaş ilanı gerçekleşmiş . Bulgaristan'ın Batı Trakya'ya saldırısı ile işgal başlamıştır. Osmanlı ile bir anlaşma yapan bUlgarlar Pomak ordusunu ve Pomak devletini dağıtarak en büyük tehdtidi ortadan kaldırmış Osmanlı Topraklarına karşı şiddetli bir savaşa başlamıştır bunun sonucu olarak ilk bilanço şöyledir. Ekim - Kasım 1912 Batı Trakya'nın Bulgarlar tarafından işgali: 21 Ekim Kırcaali'nin işgali. 27 Ekim Ferecik'in işgali. 29 Ekim Karaağac'ın işgali. 05 Kasım Drama ve Kavala'nın işgali. 06 Kasım Serez'in işgali. 19 Kasım Dedeağaç'ın işgali. 20 Kasım İskeçe'nin işgali. 21 Kasım Gümülcine'nin işgali.
26 Kasım 1912 Batı Trakya'yı savunmakla görevli Osmanlı Kırcaali Müfrezesi'nin Meriç Nehrini geçerek Doğu Trakya'ya çekilmesi. 27 Kasım 1912 Kırcaali Müfrezesi'nin Bulgarlara teslim olması. Batı Trakya'da Türk ve Osmanlı hakimiyetinin sona erişi. 30 Mayıs 1913 Londra Antlaşması'nın imzalanması; Osmanlı devletinin Midye (Kıyıköy) - Enez çizgisinin batısını Balkan devletlerine bırakması; Edirne, Kırklareli'nin Bulgaristan'a verilmesi...
Pomak Devletinin ve Ordusunun Osmanlı + Bulgar işbirliği ile bitirilmesinin sonuçları olarak Balkanlar siyasi coğrafyasından pomakların silinmesi ve Osmanlınında gitmesi olarak değişmiştir. 500 yıllık bir Osmanlı hakimiyeti Pomaklar üzerindeki yanlış bir siyasi karar yüzünden Türkler için ebediyen değişmiştir. Bitmiştir ..
Kaynaklar ; Internet sitelerinden alıntılar ile derlenmistir.